Latincesi

Hastalık Tanımı

Erginlerin kanat açıklığı 16-20, boyları 9-10 mm dir.Ön kanallar gri renklidir ve üzerlerinde koyu renkli zikzak biçimli iki bant bulunur. Arka kanatlar beyazımsı gri renkli ve saçaklıdır.Yumurta oval şekilli ve beyaz renklidir. Açılıma doğru renk sarımsı turuncuya döner. Olgun larva 10 mm boyundadır.Sırtı pembemsi, diğer bölümleri kirli beyaz renklidir. Vücut koyu renkli halkalardan çıkan kıllarla kaplıdır. Pupa kokon içinde 6-8 mm boyunda ve kahve renklidir. Erginler 1-2 hatta yaşarlar. Ergin dişi bu sürede ortalama 230-270 kadar yumurta bırakır. Yumurtalar gıda ortamına bırakılır. Larva 5 gömlek değiştirdikten sonra pupa olur. Uygun koşullarda gelişme süresi 42-52 gündür. Bu zararlı Karadeniz Bölgesi fındık depolarında 3 döl verir. Ege bölgesinde ise sergilerde yumurta bıraktıkları incirlerin depolara alınması nedeniyle döl sayısı 4'e kadar çıkabilir. Kuru meyve güvesi Erginin ön kanatlarının bir bölümü sarı bir bölümü kırmızı ve koyu lekelidir. Boyu ortalama 9 mm, kanat açıklığı 18 mm'dir. Arka kanatlar sarımsı gri renklidir. Larva kirli beyazdan pembemsi kreme kadar değişen renklere sahiptir. Boyu 10-12 mm'dir Pupa kokon içinde, kahve renkli ve 6-8 mm boyundadır. Erginler pupa döneminden çıkar çıkmaz çiftleşerek yumurta bırakmaya başlarlar. Ergin dişi 2-4 haftalık yaşamı süresince gıda ortamına 300-400 kadar yumurta bırakır. Larva 5 gömlek değiştirdikten sonra kokon örerek pupa olur. Gelişme süresi uygun koşullarda 37-52 gündür. Yılda, iklim koşullarına göre 2-5 döl verir. Kuru üzüm güvesi Ergin kırmızı, ender olarak açık sarı renkli olup, 8-9 mm. boyundadır. Kanat açıklığı 26-18 mm'dir. Ön kanatlar enine koyu renk bantlıdır. Arka kanatlar daha açık renkli ve saçaklıdır. Yumurta, larva ve pupanın morfolojik özellikleri incir kurduna benzer. Erginler 24 gün yaşar. Ergin dişi bu süreçte 350 kadar yumurta bırakır. Uygun koşullarda gelişme süresi 43 gündür. Yılda 3-4 döl verir. İç Fındık güvesi Erginlerin kanat açıklığı 22-23 mm'dir. Ön kanatlar, gri . esmer ile gri maviden kahverengimsi toprak rengine kadar değişen renklerdir. Dişi kelebeğin ön kanadının ortasında büyükçe bir siyah leke bulunur. Erkeklerde bu leke daha küçüktür. Yumurta 0.7 mm boyda, oval şekilli ve beyaz renklidir. Larva olgunlaştığından 20-25 mm boyda, sarımsı, bazen pembe renkli ve kıllıdır. Pupa kokon içindedir. Kışı olgun larva halinde depolarda geçirir. Mayıs-Temmuz periyodunda ergin hale gelir. Dişi yaşamı süresince ortalama 238 yumurta bırakır. Yılda bir döl verir. Ekşilik böcekleri Ülkemizde 4 ekşilik böcek türü saptanmıştır. Ancak depolanmamış kuru meyveler açısından sadece Carpophilus hemipterus (L.) türü önem taşımaktadır. Erginler 3-3.5 mm boyundadir.Elytralar (kın kanatlar) üzerinde sarımsı gri renkli bantlar ve noktalar bulunur. Elytralar abdomeni tam olarak örtmüş.Yumurta dar uzun şekilli ve saydam beyaz renklidir. Larva silindirik şekilli, 6-7 mm boydadır. Baş ve son vücut segmenti esmer, diğer renkler beyaz renktedir. Pupa 3-4 mm boyda, parlak beyaz renklidir. Erginler iyi uçarlar ve bu özellikleri ile depolardan bahçelere uçarak olgun meyvelere yumurtalarını bırakırlar. Larva meyve içinde beslenerek gelişir. Uygun koşullarda gelişme süresi 4-5 haftadır. Ergin dişinin 1000 kadar yumurta bırakabildiği saptanmıştır. Kışlama dönemi doğada ve depoda meyve içinde geçer.Yılda 5 döl verir. Testereli böcek İnce uzun ve yassı şekilli; kırmızıdan koyu kahveye kadar değişen renkte bir böcektir. Boyu 2.5-3 mm dir. Pronotumun her iki yanında 6'şar adet testere dişi şeklinde çıkıntı vardır. Yumurta beyaz renkli ince ve uzun şekillidir. Larva silindirik şekilli beyaz renkli ve 3 mm uzunluktadır. Pupa krem renkli 3.5-5 mm boyundadır. Kuru Meyve Akarı _0.4 mm boyda, oval ve basık şekilli, saydam renklidir. Ergin 4 çift bacağa sahiptir. Vücudun sonunda ve bacaklarda uzun kıllar vardır. Yumurta saydam ve parlak görünümlüdür. Larva ergine benzer ancak 3 çift bacağa sahiptir. Nimf dönemlerinde de 4 bacağa sahiptir. Erginler 40-50 gün yaşar. Bu sürede dişi 25-30 yumurta bırakır. Uygun koşullarda gelişme süresi 15-20 gündür. Yüksek orantılı nemi ve sıcaklığı seven bu tür uygun koşullarda yılda pek çok döl verir.

Yaşayış

İncir Kurdu, Kuru meyve güvesi, Kuru üzüm güvesi ve İç güvesi'nin zarar ve beslenme biçimleri birbirine benzer. Bu güveler yalnız larva döneminde beslenir ve zarar yaparlar. Larvalar bulundukları gıda ortamında beslenerek ürün kayıplarına neden olurlar. Buna ek olarak çıkardıkları artıklar ve değiştirdikleri gömlek ve baş kapsülü kalıntıları ile ürünün niteliğini bozarlar. Araştırma çalışmalarıyla İncir kurdu. Kuru meyve güvesi ve Kuru incir güvesi Ege bölgesinde kuru incirin sergi döneminde % 12-23, depolarda ise % 39-68 oranında kayıplara neden olabildikleri kanıtlanmıştır. Ayrıca bu zararlılar larva döneminde incir içine bıraktığı baş kapsülleri dış satımda tıkanmaya yol açabilmektedir. İç fındık güvesi, Kuru meyve güvesi ve diğer güvelerle birlikte Karadeniz Bölgesi fındık depolarında % 20 dolayında bulaşmaya yol açmaktadırlar. Yapılan bir çalışmada 1 adet İç fındık güvesi larvası 0.8 g, l adet İncir kurdu larvası 0.6 g, 1 adet Kuru meyve güvesi larvasının 0.5 g fındık tükettiği ortaya konulmuştur. Ayrıca Kuru meyve güvesi, Malatya ili ve dolaylarında kuru kayısılarda önemli zararlara neden olmaktadır. Ekşilik böcekleri bir taraftan kuru meyvelerde zararlı olurken diğer taraftan bu ürünlerde çürüme ve ekşimelere neden olan Aspergillus spp.Alternaria spp ve Penicil-lum spp.gibi funguslara taşıyıcılık yaparlar. Ekşilik böceklerinin bu taşıyıcılıkları, Kuru incirde son yıllarda ortaya çıkan ve dişsatişta sorunlaraa yol açan Aflatoksin oluşumuna neden olacaktır. Ekşilik böceklerinin çok yönlü zararları sonunda ürünün kalitesinin düştüğü, ayrıca tüketimde sağlık yönünden sakıncalar ortaya çıktığı ve özellikle incirde kurdun oranının arttığı göze çarpmaktadır. Testereli böcekler, özellikle uzun süre depolanan kuru üzümde ekonomik önemde zarara sebep olurlar. Kuru meyve akarının son yıllarda Ege bölgesinde kuru incir ve kuru üzüm depolarında zararları görülmektedir. Zararlı uygun koşullan bulduğu takdirde populasyon yoğunluğunu artırır. Bu artış üründe akar kalıntıları nedeniyle ürün kayıplarına yol açar. Kuru meyve zararlılarından İç fındık güvesi Doğu Karadeniz Bölgesinde Ekşilik böcekleri Ege bölgesinde yaygındırlar. Diğer zararlıların ise tüm bölgelerde yaygın oldukları söylenebilir.

Kültürel Önlemler

Ülkemizde depolanmış kuru meyvelerde zararlı güvelerin ortak doğal düşmanı olarak Hymenoptera takımına bağlı aşağıdaki parazit türler saptanmıştır. Braconidae familyasından; Phoneretoma flavitestsoce Fisher, Apentelca serule Esinhard, Bracon hebetor Say. Ichnomonidae familyasından: Diatlegma ohryacetieta Omel., Hessestorun tranfuga Grav., ve Nemeritis canescens Grav. Bu parazit türlerden B.hebetor türü ile Ege bölgesinde incir depolarında kitle üretim ve salım çalışmaları yapılmıştır. Parazit, baskısının olgun larva populasyonu üzerinde oldukça etkili olduğu ancak, zararın önlenmesi yönünde yararlı olmadığı anlaşılmıştır. ""İncir yönetmeliği"" yürürlüğe girdikten sonra üretim çalışmalarına son verilmiştir. Bunlara ek olarak Ege bölgesi incir depolarında güvelerde predatör olarak aşağıdaki akar türleri saptanmıştır. Elattisecius mali (Berlese), B.tarsalis (Oademans) (Acarina: Parasitoformes: Acaosejidae) Kuru meyve zararlıları ile mücadelede temel ilke. temiz ambara temiz ürün koymak ve ürünü ambarlama süresince bulaşmalardan korumaktır. Bu amaca ulaşmak için kültürel, mekaniksel, kimyasal, biyolojik ve yasal bir dizi önlemin entegre biçimde uygulanması gerekir. Kuru incir zararlıları için önlemlere bahçe döneminden itibaren başlanır. Bahçelerde zararlılara barınak olabilecek kuru dallar, işi bitmiş ilekler bahar aylarında toplanıp yakılmalı ve toprak sürülmelidir. Hasat döneminde ürün kerevetler üzerinde kurutulmalı ve ürünü bulaşmalardan korumak amacıyla geceleri kerevetler üst üste konularak üzerleri örtülmelidir. Ağaç altına düşen buruk incirler sabah ve akşam olmak üzere en az iki kez toplanarak sergilere konulmalıdır. Kuruyan incirler sergilerden her gün gün ışığında seçilip alınmalıdır. Sergilerden alınan kuru incirler hurda ve incir olmak üzere seçilerek ayrı ayrı yığın yapılmalıdır. Elde edilen kuru incirin bahçe deposunda birikmesine meydan verilmemeli, küçük partiler halinde de olsa en kısa zamanda alım merkezlerine ulaştırılmalıdır. Hatta her gün elde edilen ürünün alım merkezlerine ulaştırılmasının yararlı ve zorunlu olduğu gözden uzak tutulmamalıdır. Bahçe depolarında ve sergilerde geceleri herhangi bir amaçla ışık yakılmamalıdır. Kuru meyve depolanacak depolarda aşağıdaki kültürel önlemler alınır. Ambarda zararlılara barınak olabilecek yarık,çatlak vb. girintiler sıva ile kapatılır. Ambar önceki yılın ürün kalıntılarından temizlenir. Ambarlama süresince zararlı girişini önlemek üzere kapı ve pencerelere uygun sıklıkta tel geçirilir. Ambarda bir yıl önceden çuval,kutu,sepet ve diğer ambalaj materyali kullanılmadan fumige edilir. Ambarın iç ve dış yüzeyleri kireçle badana edilir. Ambarın serin, aydınlık ve havadar olması için gerekli önlemler alınır. Ürün çuvallı ise ızgara üstüne istiflenir. Dökme ise tek yığın olarak değil, fazla yüksek olmayan yığınlar halinde ambarlanır. İstif ve yığınlar ile duvar arasında 0.5 m aralık bırakılır. Eski ürün ile yeni ürün veya bulaşık ürün ile temiz ürün ayrı ayrı depolanır. Geceleri depolarda ışık yakmaktan kaçınılır. Yakma zorunluluğu varsa ışık çevresine ostikolu tuzak asılır. Ürün nakliyatı gündüz yapılır. Gece yapılma zorunluluğu veren ürünün üzeri branda ile sıkıca örtülür. Bu mücadele yöntemi, incir bahçelerinde Ekşilik böcekleri ve Sirke sinekleri için kullanılır. Bu zararlılar ilkbahardan itibaren incir bahçelerine asılacak çekici yem tuzakları tarafından yoğun olarak tuzaklanabilir. Bu yem tuzağının çekici maddesi 220 g incir, 0.5 litre su ve 1 g mayadan oluşur. Bu maddeleri içeren kabın üst kısmında böcek toplama bölümü bulunur. Kabın ağzında zararlıların içeriye girmesine uygun sıklıkta bir tel bulunur.Yem tarafından çekilerek içeri giren böcek, filtre emdirilerek toplama bölümüne yerleştirilen DDVP buharlarının etkisi ile ölür. Tuzağın etkili maddesi ve ilaçlı filit 15 günde bir yenilenir. Bahçelerde dekara l adet hesabı ile kullanılan tuzaklar, ilkbahar başından itibaren kışlaktan çıkan böcek populasyonu etkilediği için bu zararlıların gelecek dölleri ile oluşacak populasyon üzerinde yüksek oranda etkili olmaktadır.

Kimyasal Mücadele

Kuru meyve zararlılarına karşı kimyasal mücadele; —Boş ambar ilaçlaması —Ambarlanacak ürünün fumigasyonu —Dolu ambar ilaçlaması olmak üzere 3 şekilde uygulanır. Boş ambar ilaçlamasında Malathion , Bromophos ve Chlorpyrifosmethyl, tümi-gasyonda Methyl bromide ve Aliminium phosphide dolu ambar ilaçlamasında Alimini-um phosphide ve Dichlorvos etkili maddeli preparatlar kullanılır. Boş ve dolu ambar ilaçlamasında basınçlı sırt pul verizatörü ve atamizör kullanılır. Fümigasyon atmosferik ve vakumlu olmak üzere iki yöntemle uygulanır. Vakumlu tumigasyon bu amaçla özel olarak hazırlanmış tümigatuvarlarda uygulanır. Bu fümigatuvar basınca dayanıklı bir metal hücre, hava boşaltma, gaz veren ve aspirasyon düzeninden oluşur. Atmosferik fümigasyon ise çadır altı veya gaz geçirmez özel odalarda (fümigatuvar) uygulanır. Atmosferik fümigasyon için bunlardan başka aplikatör, kum torbası, vantilatör, aspiratör ve gaz dağıtım düzeni gibi materyal gereklidir. Boş ambar ilaçlaması için ambarın tüm yüzeyleri hesaplanır. Ayrıca ambara harcanacak su miktarı kalibrasyon yapılarak bulunur. Ambar için gerekli su ve ilaç ile hazırlanan karışım, ambarın tüm yüzeylerine yıkama şeklinde pülverize edilir. Bu uygulamada su emen yüzeyler için ilaçların WP formları, su emmeyen yüzeyler için ise Emülsiyon formları kullanılmalıdır. Fümigasyon uygulamasında zaman kısıtlı ise uygulama olanağı varsa vakumlu fümigasyon tercih edilir. Vakumlu fümigasyonda bulaşık ürün basınca dayanıklı metal hücreye konulur ve hücre kapatılır. Hava boşaltma düzeni çalıştırılarak hücrede bulunan hava belli bir basınç düzeyine dek boşaltılır. Bu işlemden sonra hücreye, ekli tabloda gösterilen dozda Methyl bromide hava ile karışık biçimde verilir. Süre dolduktan sonra aspirasyon düzeni çalıştırılarak gazın hücreden tahliyesi sağlanır. Tabloda görüldüğü gibi vakumlu fümigasyonda süre kısa, fümigant dozu ise yüksektir. Atmosferik fümigasyonda bulaşık ürün gaz geçirmez çadır altına veya gaz geçirmez odaya konulur. Bu ortama ekli tabloda gösterilen dozlarda fümigant verilir ve ürün gerekli süre bu ortamda tutulur. Methly bromide ile yapılan fümigasyonda süre genellikle 24 saattir. Aliminium phosphide ise süre çevre sıcaklığına bağlıdır. Bu süre 12 -!5°C'de 5 gün, 16 - 20°C'de 4 gün, 20°C'nin üstünde ise 3 gündür. Süre dolduktan sonra çadır veya oda açılarak havalandırma yapıldıktan sonra tumigasyona son verilir. Aliminium phospide ile yapılan iç fındık fümigasyonunda tabletlerin ürüne değmemesine özen gösterilmelidir. Ayrıca iç fındık fümigasyonunda Methly bromide kullanılmamalıdır. Depolama süresince bulaşma görüldüğü taktirde Aliminium phospide veya Dichlorvos etkili maddeli preparatlarla fümigasyon tekniği ile uygulama yapılır. Ancak Dichlorvos etkili maddeli preperatlar atomizör ile şişleme şeklinde ambar boşluklarına pülverize edilir ve ambar 24 saat kapalı tutulur. Bu uygulama haftalık aralıklarla yinelenir.

İlaçlama Zamanı

Boş ambar ilaçlaması, ambarda yukarıda belirtilen kültürel önlemler alındıktan ve ambar kireçle badana edildikten sonra yapılır. Fümigasyon ambarlama öncesi dönemde bulaşma almış olan ürünlere, ambarlamanın başında uygulanır. Dolu ambar ilaçlaması, depolama süresinde bulaşma görüldüğü takdirde uygulanır. Bu uygulama depoda bulunan ostikolu tuzaklarda 3-4, açık tuzaklarında 10 - 15 ergin böcek görüldüğünde yapılır.